الگوی جانمایی اتاق ارسی در ساختار خانه‌های تاریخی اقلیم گرم و خشک (نمونۀ موردی: شهر یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (نظری)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 دکتری معماری و استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

10.48301/kssa.2023.375849.2373

چکیده

پنجره‌های ارسی در مطالعات موجود از جنبه‌های مختلف کمی و کیفی از جمله روند شکل‌گیری و ساختار، جلوه‌های بصری، زیبایی‌شناسی، و جنبه‌های اقلیمی و زیست‌محیطی مورد واکاوی قرار گرفته‌است. لیکن در خصوص شناسایی الگوهای کالبدی و نحوۀ جانمایی اتاق‌های ارسی تاکنون تحقیقی صورت نگرفته‌است. لذا هدف این پژوهش شناسایی الگوهای جانمایی اتاق ارسی در ساختار خانه‌های تاریخی اقلیم گرم و خشک می‌باشد. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و متکی بر تفسیر داده‌های کمی است. راهبرد اصلی پژوهش نیز استدلال استقرایی است. در این پژوهش ساختار 24 خانۀ تاریخی در شهر یزد مورد بررسی قرار گرفته‌است. یافته‌های کمی نشان می‌دهد از مجموع 38 اتاق ارسی، تعداد 13 اتاق (21/34 درصد) با بیشترین فراوانی در جبهۀ جنوب جانمایی شده‌است. بنابراین اتاق‌های ارسی اصولاً به عنوان تابستان‌نشین بیشترین کاربرد را داشته‌است. یافته‌های حاصل از تفسیر داده‌های کمی حاکی از شناسایی چهار نوع الگوی کالبدی حاکم بر اتاق‌های ارسی است؛ که شامل: (1) همنشینی ارسی، بادگیر، ایوان؛ (2) همنشینی ارسی، بادگیر؛ (3) جداره صرفاً متشکل از اتاق ارسی؛ و (4) همنشینی ارسی، سه دری و پنج دری می‌باشد. اگرچه اتاق‌های ارسی در جبهه قرارگیری به لحاظ جهات جغرافیایی از الگوی خاصی پیروی نمی‌کنند؛ لیکن در ارتباط با نوع همجواری‌ها و به طور مشخص اتاق‌های سه دری، پنج دری، ایوان و بادگیر قاعده‌مند هستند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Placement Patterns of Sash Rooms in the Structure of Historical Houses of Hot and Dry Climates (Case study: Yazd City)

نویسندگان [English]

  • Nasrin Saljoughi 1
  • Shabnam Teimourtash 2
1 PhD Student in Architecture, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
2 PhD in Architecture and Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Sash windows in existing studies from different quantitative and qualitative aspects, including the process of formation and structure, visual effects, aesthetics and climatic and environmental aspects have been analyzed. However, no research has thus far been conducted regarding the identification of physical patterns and the placement of sash rooms. Therefore, the purpose of this research was to identify the placement patterns of sash room in the structure of historical houses in hot and dry climates. The current research was descriptive-analytical and relied on the interpretation of quantitative data. The main research strategy was inductive reasoning. In this research, the structure of 24 historical houses in Yazd city were investigated. Quantitative findings showed that out of a total of 38 sash rooms, 13 rooms with the highest frequency are located on the south front. Therefore, sash rooms were mainly used as summer residences. The findings from the interpretation of quantitative data indicated the identification of four types of physical patterns governing sash rooms which included: (1) the cohabitation of sashes, windbreaks, and porches; (2) the companionship of a sash, a windbreaker; (3) the partition consisting only of the sash room; and (4) the combination of sash, three doors and five doors. Although sash rooms in the placement aspect do not follow a specific pattern in terms of geographical directions, they are regular in relation to the type of adjacencies and specifically the rooms with three doors, five doors, porches and breezeways.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical Pattern
  • Locating
  • Sash Room
  • Sash Window
  • Historical House
  • Yazd

مراجع

[1] Khamechian, A., Azad, M., & Tahbaz, M. (2018). Geometric analysis and proportions of Orosi Windowsâs Case study: 7 Orosi of Kashan houses. Journal of Iranian Handicrafts Studies, 2(1), 5-23. https://doi.org/10.22052/1.2.5
[2] Ekhlassi, A., Mofidi Shemirani, M., & Anbari Ruzbahani, N. (2014). Algorithmic Design Approach (ADA) and Iranian Daylighting Techniques: How a Contemporary Transparent Façade Could Be Evolved From a Previous Solution. Armanshahr Architecture & Urban Development, 7(1), 25-35. https://www.armanshahrjournal.c om/article_39217.html?lang=en
[3] Hasanpourloumer, S., & Toofan, S. (2019). Visual and Structural Features of Sash Windows in Masouleh Historical City. Islamic Art Studies, 15(34), 72-92. https://doi.org/10.2 2034/ias.2019.93927
[4] Zarei, M. E. (2022). Sanandaj the City of Orsi, A Study of the Formation and Eextension Process of Orsi Ù Making Art Based on the Available Samples. Journal of Iranian Architecture Studies, 2(4), 109-130. https://jias.kashanu.ac.ir/article_111718.html?l ang=en
[5] Atroosh, A., & Fayaz, R. (2015). The effect of sashes on the air flow in the interior of a case study: Zinat al-Mulk House Shiraz. Journal of Iranian Architecture & Urbanism, 6(1), 19-26. https://doi.org/10.30475/isau.2016.61996
[6] Shafipour, A. (2006). Sash in Traditional Iranian Architecture. Art Quarterly, 26(68), 164-183. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/334976
[7] Gurji Mahlbani, Y., & Mofard Bushehri, A. A. (2016). Sash, a solution to control daylight; case examples: Qajar period houses in Qazvin. Iranian Architecture and Urban Planning Scientific Association, 7(12), 225-236. https://ensani.ir/fa/article/418640
[8] Wahdattalab, M., & Nikmaram, A. (2017). An Investigation into the Importance, Abundance and Distribution of Red Color in Stained Glass Windows of Historical Houses in Iran Case Study: 22 Examples of Stained Glass Windows Circle heads (Crowns) in Houses built during Qajar Dynasty in Tabriz. Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning, 22(2), 87-97. https://doi.org/10.22059/jfaup.2017.231388.671682
[9] Haghshenas, M., Bemanian, M. R., & Ghiabaklou, Z. (2016). Analysis the Criteria of Solar Trasmittance from Stained Glasses Used in Some of the Orosis from Safavid Dynasty. Journal of Color Science and Technology, 10(1), 55-64. https://jcst.icrc.ac.ir/article _76183.html?lang=en
[10] Alipuor, N. (2010). Study of the design of the sashes of the Qajar palaces of Tehran. Negreh Quarterly, 6(18), 5-21. https://www.sid.ir/paper/143047/en
[11] Belali Oskui, A., Yuneci, M., & Afsharian, Z. (2020). Quantitative and Qualitative Analysis of Orsi in Qajar Houses of Ardabil. Negareh Journal, 15(54), 131-145. https://doi.or g/10.22070/negareh.2020.1243
[12] Fallahi, F., & Nejad Ebrahimi, A. (2018). Investigating Orosi* in Tabriz Qajar houses (Case studies: Mashrooteh House, Heydarzadeh House, Nikdel House). Athar, 39(83), 42-68. http://journal.richt.ir/athar/article-1-987-en.html
[13] Heydari, S. (2015). An introduction to research methods in architecture (2 ed.). Fekre No. https://www.gisoom.com/book/11175067
[14] Iman, M. T., & Ghafari Nasab, E. (2013). Generalizability and its challenges in qualitative research. The quality of research in humanities, 4(1), 35-50. https://www.noormags. ir/view/en/articlepage/1166396/
[15] Aeini, S., Afzalian, K., Etesam, I., & Shariatrad, F. (2022). Metaphor as an Extension of Deduction and Method of Architectural Design Reasoning. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 19(110), 49-66. https://doi.org/10.22034/bagh.2022.3034 27.4993
[16] Hatef, M., & Sheykh Rezaei, H. (2019). New Riddle of Induction and Natural Kinds. Philosophy of Science, 9(17), 113-138. https://doi.org/10.30465/ps.2019.4159
فصلنامه علمی کارافن
دوره 20، شماره 4
هنر و معماری / کشاورزی
بهمن 1402
صفحه 59-85

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 07 خرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار