بررسی میزان کارایی سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی نظرات کاربران در مورد سیستم رایانه‌ای نماد در آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان است. روش پژوهش توصیفی ـ پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه کاربران (مدیران، معاونان، کارشناسان و کاردان‌ها) سیستم نماد آموزشکده‌های فنی‌و‌حرفه‌ای شهر اصفهان با تعداد 35 نفر بوده است که تعداد 32 نفر طبق جدول جرسی و مورگان به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از ابزارهای مصاحبه و پرسش‌نامه محقق‌ساخته در قالب طیف لیکرت استفاده ‌شده است که روایی محتوایی و صوری پرسش‌نامه مورد تأیید قرار گرفت. ضریب پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ، برابر با 84/0 محاسبه شد. نتایج نشان می‌دهد کاهش اتلاف منابع و هزینه‌ها، سرعت انجام فعالیت‌های روزانه و کاهش و صرفه‌جویی نیرو، مهم‌ترین عوامل استفاده از سیستم نماد است. براساس بررسی و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از نظر کاربران، میزان اهمیت استفاده از سیستم، معیارهای مختلف انتخاب، پیش‌نیازهای استقرار، رضایت از سیستم، پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت، و کارایی سیستم نماد برای کاربران آموزشکده‌های فنی‌و‌حرفه‌ای از وضعیت مناسبی برخوردار است و مدیران باید در جهت توسعه، تجهیز و ارتقای دانش و مهارت‌های کاربران آن برنامه‌ریزی و توجه ویژه‌ای داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the performance profile of the perspective of technical schools and professional users in Isfahan

نویسندگان [English]

  • MohammadHossein Salimi 1
  • Mohammad Reza Abasian Esfarjany 1
  • Bibi Eshrat Zamani 2
1 Ph.D. in Educational Administration, Faculty of Psychology and Educational Sciences, the University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Psychology and Educational Sciences, the University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The aim of the system Nmad Use of computers and equipment communication for collecting, storing, processing, extracting trends giving students information management. Considering the fact that organizations evolve in a dynamic and competitive Current competitive are looking to increase performance. To achieve this objective, management information systems in organizations are considered significant investments have suffered a lot for the development of the Systems. So, understanding the value and effectiveness of management information systems, and justify the investment made in developing these systems is essential. The aim of this study was to comment on the performance of computer nemad in the technical schools in Isfahan.
This study was a descriptive survey, the target population consists of all users (Managers, assistants, specialists and technicians) nmad systems and professional technical schools in Isfahan were a total of 35 persons. The number 32 Kerjcie and Morgan table is selected. For data collection tools in the form of interviews and questionnaires used Likert questionnaire's face validity and content based on the principles and research background System designers and technical schools and professional users icon was confirmed using Cronbach's alpha reliability coefficient, equal to 84/0, respectively. Data obtained using descriptive and inferential statistics spss software analyzed.
Results: showed that reducing waste and costs, to perform activities of daily rate reduction and energy saving most important factor is the use of a Nmad system. Effect on the speed of service, coverage, daily activities, and improve system flexibility and ease of use of the criterion for the selection of the point of view of the people under investigation. The system needs to symbolize the desire and willingness to use the system, are important prerequisites for the establishment of a system of Nmad.Effectiveness of maintenance and ease of use with system software nmad satisfaction is the most important factor. Also improve the quality of services to students, the better the rate of increase in the size and number of the most important indicators of change in the daily activities of users from the point of view of the nmad is.
Conclusion: After analyzing data collected from users (administrators, assistants, specialists and technicians) Professional technical schools, the city, the importance of the system of selection criteria, requirements of the system, satisfaction with the systems, forecast possible changes in system performance and system status nmsd for the state to appropriate users and professional technical schools. And managers need to develop and equip and upgrade the knowledge and skills to plan and special attention are the nmad system users.

کلیدواژه‌ها [English]

  • management information systems
  • Software mechanization centers of higher education and universities (nmad) system quality
  • service quality

1. مقدمه

در سازمان‌های امروزی، مدیران برای تصمیم‌گیری با چالش‌های زیادی مواجه‌اند. اگر دیدگاه هربرت سایمون[1] را پیرامون مترادف‌بودن «مدیریت» با «تصمیم‌گیری» بپذیریم، و با توجه به نظر برخی صاحب‌نظران که تصمیم خوب تصمیمی است که بین 80 تا 90 درصد متکی به اطلاعات باشد، روشن‌شدن اهمیت اطلاعات و نقش و جایگاه مهم سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌ها به‌وضوح آشکار می‌شود. در این پژوهش درصدد بررسی و پاسخ‌گویی به این پرسش هستیم که آیا سیستم نماد قادر به پاسخ‌گویی و جلب رضایت کاربران در آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان بوده است؟ در مورد اهمیت نقش کاربران در موفقیت سیستم نماد تاکنون بررسی انجام نشده است، ولی می‌توان گفت عامل انسانی چه به صورت فردی یا گروهی، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت یا عدم موفقیت آن سیستم دارد؛ ازاین‌رو انجام این بررسی از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و هدف این مطالعه، بررسی میزان کارایی سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان در سال 1393 است. در ادامه، مبانی نظری ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی و پیشینۀ مطالعات انجام‌شده، روش پژوهش و یافته‌ها به همراه پیشنهادهایی ارائه می‌شود.

2. ادبیات پژوهش

در دنیای رقابتی امروز، اطلاعات هم‌تراز سرمایه و نیروی انسانی در شمار عوامل تولید و بهترین مزیت نسبی بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌رود. در همین راستا، سیستم اطلاعات مدیریت در کشورهای صنعتی از سال‌ها پیش و در کشور ما طی سال‌های اخیر مورد توجه خاص مدیران قرار گرفته است. سیستم‌های اطلاعات مدیریت نه‌تنها با حذف عملیات تکراری در واحدهای مختلف موجب روان‌سازی و تضمین صحت عملیات می‌شوند، بلکه با در‌اختیار‌گذاشتنِ اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و تحلیلی، مدیران عالی را در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مناسب و به‌موقع پشتیبانی می‌کنند[1]. کاربرد مهم سیستم اطلاعات مدیریت، کمک به مدیران سازمان در حل مسائل و گرفتن تصمیم‌های مقتضی است. ازآنجاکه یک تصمیم صحیح شامل 85 درصد اطلاعات درست و بهنگام و 5 درصد اجتهاد است، اهمیت نقش سیستم اطلاعات مدیریت در راهبری سازمان مشخص می‌شود[2]. محققان تمایل دارند صحت نظریه‌های خود را در مورد سیستم اطلاعات آزمون کنند و چون دستیابی به معیار موفقیت سیستم معمولاً دشوار است، بسیاری از پژوهشگران سیستم اطلاعات از ارزیابی استفاده‌کنندگان نسبت به سیستم، به‌عنوان شاخص واسط برای درک موفقیت سیستم اطلاعات مدیریت استفاده کرده‌اند.

در حال حاضر معیار غالب مورد استفاده برای ارزیابی سیستم اطلاعات ابزار رضایت کاربران از اطلاعات است که مربوط به بیلی[2] و پیرسون[3] است. این معیار پیش از سال 1977 ارائه شده است که فهرستی از 39 پرسش با مقیاس‌های هفت‌تایی به صورت صفت‌های خاص مثل خوب ـ بد، بالا ـ پایین، راضی ـ ناراضی را شامل می‌شود. البته پس از ارائه چنین معیاری، نگرانی‌هایی در مورد زیربنای نظری این معیار به‌طور‌خاص و ارزیابی کاربران آن به‌طور‌عام[3 و 4] و نیز اعتبار ضعیف این نوع اندازه‌گیری ابراز شده است؛ درهرحال، معیارهای دقیق جز یک مورد از طرف دال و ترک‌زاده طراحی و ارائه نشده است[5].

به‌تازگی دیدگاه دیگری به نام تناسب فناوری با وظایف توسط گودهیو[6 و 4] و همچنین گودهیو و تامپسون[7]، ارائه شده است که مبنایی مفهومی برای ارزیابی استفاده‌کننده با هدف سنجش سیستم‌های اطلاعات در زمینه استفادۀ مدیران از اطلاعات ثبت‌شدۀ سازمان برای تصمیم‌گیری است[4]. ویژگی‌هایی مانندِ دقت و به‌روز‌بودن، و مفید و آسان‌بودن استفاده از سیستم از طریق نگرش‌سنجی ارزیابی می‌شوند[8]. در‌هر‌حال آنچه از پیشینه موضوع و پژوهش‌های انجام‌گرفته برمی‌آید آن است که مدل معیار ارزیابی کاربر، نسبت به تناسب فناوری با وظایف آن است. در‌صورتی‌که سیستم‌های اطلاعات در یک نوع کار یا وظیفه یا مجموعه‌ای از کارها یا وظایف ابزار اندازه‌گیری مناسب و باارزشی باشد، کاربران به استناد نگرش خود، ارزیابی‌شان را نسبت به سیستم اطلاعاتی بازتاب می‌دهند؛ بنابراین وجود ارتباط قوی میان سیستم‌های اطلاعات و تأثیرات عملکردی، از نظر ارتباط و تناظر میان نیازهای کاری و عملکرد سیستم (تناسب فناوری با وظایف) است.

با توجه به اینکه هدف گودهیو، سنجش عقاید و نظرات کاربران در این‌باره است که تا چه اندازه سیستم‌های اطلاعات نیازهای کاری کاربر را برآورد می‌سازد، می‌توان مدل کاربردی استفاده از اطلاعات را در تصمیم‌گیری مدیران ایجاد و براساس آن پرسش‌نامه‌ای را طراحی کرد. برای انجام این امر، سه مرحله‌ای که سیستم‌های اطلاعات پشتیبانی‌کننده‌اند، عبارتند از: مراحل تشخیص، تحصیل و تفسیر که باید از یکدیگر متمایز شوند. در مرحله تشخیص، ابعاد درهم‌ریختگی فایل‌ها، سطح مناسب جزئیات، تعیین محل و معنای عناصر داده‌ها پرسش می‌شوند. در مرحله تحصیل، ابعاد دسترسی به داده‌ها، آسانی استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزار، قابلیت اعتماد سیستم و میزان کمک کارکنان مورد سنجش قرار می‌گیرد. درنهایت در مرحله تفسیر، میزان دقت، سازگاری، شیوۀ ارائه و به‌روزبودن داده‌ها از کاربران پرسیده می‌شود. کاربران از این می‌ترسیدند که رایانه‌ها سبب بیکاری آن‌ها شوند هرچند در مواردی این‌گونه نیز شد؛ حتی در جاهایی که مدیران نخواهند از حجم نیروی انسانی خود به علت رایانه‌ای‌شدن بکاهند، به علت اینکه سیستم اطلاعات مدیریت، آن‌ها را مخفیانه کنترل کرده و به حریم شخصی آن‌ها وارد شود، از آن بیمناک بودند. بدین‌منظور باید برنامه‌ای برای کاهش یا زدودن این نگرانی از سوی مدیران تدوین شود. مدیریت می‌تواند با اجرای تدابیر زیر از ترس کاربران بکاهد:

1. استفاده از رایانه به‌عنوان وسیلۀ ارتقای شغلی؛

2. استفاده از ارتباطات رسمی برای حفظ آگاهی کاربران؛

3. برقراری رابطه مطمئن بین کاربران، متخصصان اطلاعاتی و مدیریت؛

4. مشخص‌کردن اهداف در راستای نیازهای کاربران.

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد درصد بالایی از طرح‌های سیستم‌های اطلاعاتی، منافع چندانی در بر نداشته‌اند[9].

در زمینه ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی، مدل‌های دیگری نیز ارائه شده است که مبنای بیشتر آن‌ها، مدل دلون و مکلین[4] است. دلون و مکلین با هدف انسجام‌بخشی به پژوهش‌های مرتبط با ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی و با بررسی، ترکیب و سازمان‌دهی پژوهش‌های پیشین، مدل جامعی را در سال 1992 ارائه کردند. این دو پژوهشگر معیارهای مورد بررسی در حدود 180 پژوهش پیشین را در زمینه موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی مطالعه کردند و درنهایت معیارها را در ابعاد شش‌گانه‌ای بیان داشتند: کیفیت اطلاعات[5]، کیفیت سیستم[6]، استفاده سیستم[7]، رضایت کاربر[8]، تأثیرات فردی[9] و تأثیرات سازمانی[10]. آن‌ها موفقیت سیستم‌های اطلاعاتی را متغیر وابسته معرفی کردند و مدل خود را برای سنجش این متغیر وابسته ارائه دادند. ارتباط میان شش بُعدِ مدل اشاره‌شده بدین صورت است که کیفیت سیستم و کیفیت اطلاعات، به‌تنهایی یا مشترک بر رضایت کاربر و استفادۀ سیستم تأثیر می‌گذارد. استفادۀ سیستم و رضایت کاربر، مستقیم بر تأثیرات فردی اثر می‌گذارند و درنهایت، این تأثیرات فردی دارای تأثیرات سازمانی هستند. البته این دو پژوهشگر ارتباط مشخصی بین کیفیت سیستم و کیفیت اطلاعات ارائه نکردند[10]. در ادامه به معرفی کوتاهی از معیارهای اشاره‌شده توسط دلون و مکلین می‌پردازیم:

1. کیفیت سیستم: در حقیقت این معیار سیستم پردازش‌کنندۀ اطلاعات را مورد ارزیابی قرار می‌دهد[10]. پژوهشگران برای سنجش کیفیت سیستم، معیارهایی مانند صحت داده، زمان پاسخ، قابلیت اعتماد به سیستم، کامل‌بودن، انعطاف‌پذیری سیستم و سهولت استفاده را ارائه کرده‌اند[11]؛

2. کیفیت اطلاعات: پژوهشگران برای ارزیابی کیفیت عملکرد سیستم ترجیح می‌دهند روی کیفیت ستاده سیستم اطلاعاتی تأکید کنند؛ مانندِ کیفیت اطلاعاتی که سیستم تولید می‌کند و اولین نوع آن گزارش است. معیارهایی مانند کفایت، قابلیت درک، دوری از تعصب، قابلیت اعتماد، مرتبط‌بودن با تصمیم، قابلیت سنجش و کمیّت نیز از سوی پژوهشگران برای ارزیابی کیفیت اطلاعات، ارائه شده است[12]؛

3. استفاده کاربر: سیستم‌های اطلاعاتی در صورت استفاده و بهره‌برداری می‌توانند منجر به ارتقای کیفیت و بهره‌وری افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها شوند. پژوهشگران استفاده سیستم را در مقایسه با هدفی که برای آن طراحی شده است، مورد ارزیابی قرار داده‌اند[13]؛

4. رضایت کاربر: به واکنش فردی که از ستاده سیستم اطلاعاتی استفاده می‌کند، اشاره دارد[10]. برای مثال، بیلی و پیرسون ابزاری را که دربرگیرندۀ 39 معیار است، برای سنجش رضایت کاربر ارائه داده‌اند که به صورت وسیع مورد قبول پژوهشگران قرار گرفته است؛

5. تأثیرات فردی: به تأثیر ناشی از کاربرد اطلاعات روی رفتار کاربر سیستم دریافت‌کنندۀ اطلاعات مربوط می‌شود[10]. در بین تمام معیارهای موفقیت، تعریف معیار «تأثیر»، از همه دشوارتر است. این معیار با عملکرد مرتبط است و بنابراین ارتقای عملکرد به این دلیل است که سیستم اطلاعاتی تأثیر مثبتی روی افراد داشته است؛

6. تأثیرات سازمانی: به تأثیر اطلاعات بر عملکرد سازمانی مربوط می‌شود. برای بررسی تأثیر سیستم‌های اطلاعاتی روی عملکرد کل سازمان، پژوهشگران رویکردهای مختلفی را در نظر گرفته‌اند. در بعضی پژوهش‌ها از مقیاس‌های مالی کمّی و در بعضی پژوهش‌های دیگر از مقیاس‌های کیفی استفاده شده است[10]. در همین رابطه، پژوهشگران متعددی با استفاده از معیار تحلیل هزینه ـ فایده به بررسی سیستم‌های اطلاعاتی پرداخته‌اند.

3. سیستم نرم‌افزار مکانیزاسیون مراکز آموزش‌عالی و دانشگاه‌ها (نماد)

این سیستم در سال 1384 به وسیله کارشناسان ارشد اداره کل مدارس عالی (فنی‌وحرفه‌ای) وزارت آموزش‌وپرورش به منظور بهبود فعالیت‌ها و به‌روز‌رسانی اطلاعات و داده‌ها با استفاده از متخصصان امر طراحی و ابلاغ شد و در بیش از 200 آموزشکده و دانشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای کشور در بخش‌های امور آموزشی، امور دانشجویی، امور مالی، اداری و اجرایی مورد استفاده قرار گرفت. ازجمله ویژگی‌های سیستم نماد، قیمت مناسب، پشتیبانی و نگهداری آسان، ارتقا و روزآمدی مداوم، رفع نیازهای کاربران، واقع‌گرایی در توسعه، رفع نیازهای سازمان وغیره است[14]. در این مقاله تلاش شده است با درک صحیح از نیازها، تجهیزات، منابع، نیروی انسانی، هزینه‌ها و فرایند فناوری اطلاعات، تمامی مراحل تجزیه‌و‌تحلیل و طراحی و پیاده‌سازی و توسعه این سیستم مورد ارزیابی قرار گیرد. امکانات نرم‌افزار به گونه‌ای است که مدیر مجموعه با تنظیم جداول مربوطه، قوانین آموزشی را منطبق با آخرین تغییرات برنامه‌ریزی می‌کند[14]. استفاده از فناوری‌های معمول همانند تلفن گویا، WEB، سیستم پیام کوتاه (SMS) در کنار نرم‌افزار، سیستم را کاملاً کاربردی کرده است. در تمامی مراحل تجزیه‌وتحلیل، طراحی، پیاده‌سازی و توسعه، کاربردهای واقعی و منطقی سیستم و کاربران (مدیران، معاونان، کارشناسان و کاردان‌ها) مدنظر بوده است.

هدف اصلی از به‌کارگیری این سیستم یکسان‌سازی فعالیت‌های مختلف از جمله (آموزشی، دانشجویی، مالی، اداری و اجرایی) در همۀ آموزشکده‌ها و دانشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای سراسر کشور است که در سال‌های گذشته با رفع نارسایی‌ها و تنگناهای سیستم و به‌روزرسانی هم‌اکنون از نظر پاسخ‌گویی به نیازهای این‌گونه مراکز، شرایط مطلوبی در آن مشاهده می‌شود.

نماد تحت وب در آموزشکده‌ها و دانشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای به دلیل حساسیت نقش و وظایفی که بر عهده دارند، جایگاه ویژه‌ای دارند و استفاده از این سیستم‌ها می‌تواند تحول عظیمی را در زمینه‌های مالی، اداری و اجرایی، نیروی انسانی و سازمانی ایجاد کند؛ از‌این‌رو شرکت ایمن‌افزار بر آن شد تا سیستم نماد تحت وب را طراحی کند و در اختیار مراکز آموزش‌عالی فنی‌وحرفه‌ای که کاربر نرم‌افزار نماد محلی بودند، قرار دهد، زیرا بهره‌برداری از روش‌های سنتی و دستی و نرم‌افزارهای قبلی، پاسخ‌گوی نیازهای متعدد آنان نبوده و به دلیل افزایش تعداد دانشجویان و پیچیدگی امور، استفاده از نرم‌افزاری جامع و همه‌سونگر جزء ضرورت‌های مدیریت در این‌گونه مراکز و دانشگاه‌هاست[14]. این سیستم دارای چند بخش اساسی است که عبارتند از:

1. سایت اصلی: همان صفحاتی که اطلاعات کلی و عمومی دانشگاه را ارائه می‌کند و دانشگاه می‌تواند یا طرح‌های پیشنهادی شرکت را به کار گیرد یا به طراحی سیستم مستقل اقدام کند. سایت اصلی پیش‌فرض شامل بخش‌های مختلفی مانند ورود اعضا، بخشنامه‌ها، قوانین آموزشی، تماس با ما، گالری تصاویر، اخبار، اطلاعیه‌ها وغیره است؛

2. بخش دانشجویی: در این بخش هر دانشجو با نام کاربری و کلمه عبور منحصر‌به‌فرد وارد سیستم شده و می‌تواند اطلاعات مربوط به خود را مشاهده کند. مدیر سیستم می‌تواند اخبار و اطلاعیه‌هایی را براساس رشته، مقطع و کلاس در اختیار دانشجو قرار دهد. در این سیستم، امکانات گوناگونی در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد که شاید بتوان مهم‌ترین آن‌ها را انتخاب واحد، حذف و اضافه، پرداخت اینترنتی شهریه، و مشاهده کارنامه تفضیلی دانست؛

3. بخش اساتید: اساتید نیز می‌توانند از امکانات گوناگون سایت استفاده کنند. مشاهدۀ برنامه هفتگی، لیست کلاس‌ها، ثبت نمرات موقت، تقویم آموزشی وغیره از این امکانات هستند؛

4. بخش مدیریت: مدیر سایت با توجه به سیاست‌های دانشگاه می‌تواند تنظیمات اصلی و مهمی را مانندِ تعیین زمان انتخاب واحد، توقف انتخاب واحد، زمان‌بندی حذف و اضافه، شیوۀ پرداخت بدهی دانشجویان، صدور گواهی‌ها، اخبار و اطلاعیه‌ها و بررسی گزارش‌های مختلف سایت انجام دهد.

از مزایای استفاده از نماد تحت وب می‌توان به مواردی همچون بی‌نیازی از حضور دانشجو در زمان انتخاب واحد و حذف و اضافه در محل دانشگاه و صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌های دانشجو مانند ثبت فیش واریزی، صرفه‌جویی در تعداد کارکنان مرتبط با دانشجویان و استفادۀ بهتر از این کارکنان، کاهش هزینه‌های کلی دانشجویان و دانشگاه به دلیل استفاده از این امکانات، افزایش سرعت عمل و دقت امور مربوط به دانشگاه و ده‌ها مورد دیگر اشاره کرد.

در پژوهش حاضر پنج بعد شاملِ اهمیت، نیاز به استفاده از سیستم، معیارهای مختلف برای انتخاب سیستم، پیش‌نیازهای استقرار سیستم، رضایت از سیستم و تغییرات در وضعیت سیستم نماد پس از استفاده مورد بررسی قرار گرفته است.

4. پرسش‌های پژوهش

پرسش اصلی پژوهش این است که میزان کارایی سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

پاسخ به این پرسش نیازمند پاسخ‌گویی به پرسش‌های فرعی زیر است:

1. میزان اهمیت استفاده از سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

2. میزان انتخاب معیارهای کمّی و کیفی سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

3. پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان کدام است؟

4. میزان رضایت از سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

5. میزان پیش‌بینی ایجاد تغییر در وضعیت سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چگونه است؟

5. روش پژوهش

مطالعۀ حاضر از نظر هدف، کاربردی است و روش پژوهش آن در زمره پژوهش‌های توصیفی و از نوع پیمایشی قرار می‌گیرد. جامعه آماری این پژوهش را کاربرانی تشکیل می‌دهند که با سیستم اطلاعاتی نماد برای انجام وظایف شغلی خود سروکار دارند. این سیستم اطلاعاتی در آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، افراد جامعه آماری این پژوهش کاربران سیستم نماد شامل کاربران، مدیران، معاونان، کارشناسان و کاردان‌های آموزشکده‌هاست که از اطلاعات موجود در این سیستم برای انجام وظایف‌شان استفاده می‌کنند. جامعه آماری این پژوهش شامل 35 نفر است که تعداد 32 نفر طبق جدول کرجسی و مورگان[15] به‌عنوان نمونه انتخاب شدند.

با توجه به ماهیت پژوهش، برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه و پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شده است. پرسش‌نامه شامل دو بخش است: بخش نخست شامل اطلاعات کلی دربارۀ کاربران سیستم اطلاعاتی نماد، و بخش دوم شامل پرسش‌ها و ابعاد مورد بررسی در پژوهش است: اهمیت استفاده از سیستم، معیارهای مختلف برای انتخاب سیستم، پیش‌نیازهای استقرار سیستم، رضایت از سیستم و تغییرات در وضعیت سیستم نماد. پرسش‌نامۀ طراحی‌شده از نوع مقیاس پنج‌رتبه‌ای طیف لیکرت است و با مراجعۀ حضوری به پاسخ‌گویان تکمیل شده است. برای سنجش میزان روایی ظاهری، پرسش‌نامه به تعدادی از صاحب‌نظران ارائه و نظرات آن‌ها در نسخه نهایی لحاظ شد. برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است و ضریب 84/0به دست آمد که بیانگر پایایی نسبتاً بالاست.

جدول شماره 1. ضریب آلفای کرونباخ به تفکیک مقوله‌ها

مقوله‌ها

تعداد پرسش‌ها

ضریب آلفای کرونباخ

اهمیت استفاده از سیستم نماد

6

78/0

انتخاب معیارهای کمّی و کیفی سیستم نماد

10

79/0

پیش‌نیازهای فرهنگی، آموزشی، فنی و شخصیِ استقرار سیستم نماد

7

80/0

رضایت از سیستم نماد

6

79/0

پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت سیستم نماد

5

85/0

کل پرسش‌نامه

34

84/0

در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از ابزار مصاحبه، پرسش‌نامه و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها، آمار توصیفی و استنباطی، نرم‌افزار اکسل و spss استفاده شده است.

داده‌های به‌دست‌آمده برای هر مؤلفه با استفاده از آزمون T تک‌نمونه‌ای با میانگین مفهومی (حد وسط) مقایسه شد. میانگین مفهومی از حاصل‌ضرب تعداد پرسش‌های هر متغیر در عدد 3 به دست آمد. عدد 3 حد وسط احتمالی هر گویه یا به عبارتی میانۀ آن گویه است.

به منظور تعمیم نتایج حاصله از نمونه به جامعه آماری، از آزمون T در مقایسه با یک عدد ثابت[11] به کمک نرم‌افزار 16SPSS استفاده شده است و عدد test value تعداد گویه هر مؤلفه × 3 در نظر گرفته شد. برای ارزیابی نتایج به‌دست‌آمده براساس معیار زیر عمل شده است[16].

جدول شماره 2. نُرم مقایسۀ میانگین

میانگین (معیار)

1 تا 2/70

71/2 تا 3/3

4/3 تا 5

نامناسب

مناسب

عالی

6. یافته‌های پژوهش

نتایج آمار توصیفی نشان داد بیش از 6/90 درصد از کاربران، کارشناسان و مدیران و معاونان آموزشکده‌ها، مرد و 4/9 درصد زن بوده‌اند. 77 درصد از کاربران، کارشناسان و مدیران و معاونان آموزشکده‌ها دارای مدرک دیپلم، 1/3 درصد فوق‌دیپلم، 5/12 درصد لیسانس، 65/6 درصد فوق‌لیسانس و 18/8 درصد دارای مدارک بالاتر بوده‌اند. بیشترین سابقۀ خدمت 32 سال و کمترین 4 سال و میانگین سابقه 22 سال بوده است. بیشترین سن 22 سال، کمترین 32 سال و میانگین 43 سال بوده است.

جدول شماره 3. اهمیت استفاده از سیستم نماد

ردیف

اهمیت استفاده از سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

1

میزان سرعت استخراج آمار و گزارش‌ها

4/9

3/59

8/18

4/9

1/3

100

63/3

2

میزان ارتباط واحدها و بخش‌های مختلف با هم

6/15

9/46

8/18

6/15

1/3

100

56/3

3

سرعت انجام فعالیت‌های روزانه

9/21

2/56

9/21

   

100

4

4

کمک به مدیریت در کنترل و نظارت بر کارکنان

2/6

6/40

47

2/6

 

100

47/3

5

کاهش اتلاف منابع و هزینه‌ها

9/21

4/59

7/18

   

100

03/4

6

میزان کاهش و صرفه‌جویی نیروی انسانی

9/18

7/46

2/28

2/6

 

100

78/3

کلی

65/15

52/51

57/25

35/9

10/3

100

75/3

با توجه به جدول شماره 3، از شش شاخصی که میزان اهمیت استفاده از سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان را می‌سنجد، درمجموع بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 52/51 و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 10/3 پاسخ داده‌اند. همچنین پاسخ‌گویان کارایی سیستم نماد را با میانگین 75/3 ارزیابی کرده‌اند. از میان پرسش‌ها، به‌ترتیب کاهش اتلاف منابع و هزینه‌ها، سرعت انجام فعالیت‌های روزانه و میزان کاهش و صرفه‌جویی نیروی انسانی از میانگین کلی 75/3 بیشتر و پرسش‌های مربوط به میزان سرعت استخراج آمار و گزارش‌ها، میزان ارتباط واحدها و بخش‌های مختلف با هم و کمک به مدیریت در کنترل و نظارت بر کارکنان، از میانگین کلی کمتر بوده است. از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت «اهمیت استفاده از سیستم نماد» با توجه به جدول نرم مقایسه میانگین 75/3 است و در سطح عالی قرار دارد.

جدول شماره 4. انتخاب معیارهای کمّی و کیفی سیستم نماد

ردیف

انتخاب معیارهای کمّی و کیفی سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

7

سهولت کاربری سیستم

6/15

2/56

9/18

2/6

1/3

100

75/3

8

قابلیت انعطاف و ارتقای سیستم

6/15

2/56

22

1/3

1/3

100

78/3

9

میزان اِعمال دانش اختصاصی

2/6

6/65

8/18

4/9

 

100

69/3

10

میزان پوشش فعالیت‌های روزانه

9/21

50

25

1/3

 

100

91/3

11

رعایت استانداردهای کیفی (سرعت، دقت، جذابیت، کیفیت)

8/18

50

5/12

7/18

 

100

69/33

12

تأثیر بر سرعت انجام خدمات

9/21

1/53

9/21

13

 

100

94/3

13

میزان پاسخ‌گویی به انتظارات کاربران

4/9

9/46

2/31

5/12

 

100

53/3

14

استفاده از فناوری‌های نوین

5/12

4/59

4/9

6/15

1/3

100

63/3

15

میزان شکیل‌بودن گزارش‌ها

5/9

50

1/28

2/6

2/6

100

5/3

16

میزان تعامل کارشناسان با سیستم

4/9

3/56

1/28

2/6

 

100

69/3

کلی

08/14

37/54

59/21

41/8

88/3

00/100

71/3

با توجه به جدول شماره 4، ده شاخصی که اهمیت معیارهای مختلف را برای انتخاب سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان می‌سنجند، در کل بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 37/54 و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 88/3، به پرسش‌ها پاسخ داده‌اند. همچنین پاسخ‌گویان اهمیت معیارهای مختلف را برای انتخاب سیستم نماد با میانگین 71/3 ارزیابی کرده‌اند. از بین پرسش‌ها به‌ترتیب تأثیر بر سرعت انجام خدمات، پوشش فعالیت‌های روزانه، قابلیت انعطاف و ارتقای سیستم، سهولت کاربری سیستم از میانگین کلی 71/3 بیشتر و پرسش‌های مربوط به میزان تعامل کارشناسان با سیستم، رعایت استانداردهای کیفی (سرعت، دقت، جذابیت، کیفیت)، میزان اعمال دانش اختصاصی، استفاده از فناوری‌های نوین، میزان پاسخ‌گویی به انتظارات کاربران و میزان شکیل‌بودن گزارش‌ها از میانگین کلی کمتر بوده است. از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت «اهمیت معیارهای مختلف برای انتخاب سیستم نماد» با توجه به جدول نُرم مقایسه میانگین 71/3 است و در سطح عالی قرار دارد.

جدول شماره 5. پیش‌نیازهای فرهنگی، آموزشی، فنی و شخصیِ استقرار سیستم نماد

ردیف

پیش‌نیازهای فرهنگی، آموزشی، فنی و شخصیِ استقرار سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

17

نیازهای سازمان به سیستم نماد

31/2

4/59

4/9

   

100

22/4

18

تمایل و ارادۀ استفاده از سیستم نماد

2/31

50

8/18

   

100

13/4

19

فرهنگ‌سازی در سطح کاربران

6/15

8/43

5/37

1/3

 

100

72/3

20

در‌اختیار‌داشتنِ کارشناسان فنی

6/12

50

2/31

1/3

1/3

100

66/3

21

تأثیر سطح تحصیلات کاربران

7/15

1/53

2/31

   

100

84/3

22

مهارت‌های کاربردی کاربران

8/18

1/53

25

1/3

 

100

88/3

23

سن کاربران

1/3

2/56

9/21

8/18

 

100

44/3

کلی

31/18

23/52

25

03/7

10/3

00/100

84/3

با توجه به جدول شماره 5، از هفت شاخصی که اهمیت پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد را از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان می‌سنجد، در کل بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 23/52 و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 10/3 پاسخ داده‌اند. همچنین پاسخ‌گویان اهمیت پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد را با میانگین 84/3 ارزیابی کرده‌اند. از بین پرسش‌ها به‌ترتیب نیازهای سازمان به سیستم نماد، تمایل و ارادۀ استفاده از سیستم نماد از میانگین کلی 84/3 بیشتر و پرسش‌های سن کاربران، در‌اختیار‌داشتن کارشناسان فنی، فرهنگ‌سازی در سطح کاربران، تأثیر سطح تحصیلات کاربران و مهارت‌های کاربردی کاربران، از میانگین کلی پایین‌تر بوده است.

از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت «اهمیت پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد» با توجه به جدول نرم مقایسه میانگین که 84/3 است، در سطح عالی قرار دارد.

جدول شماره 6. میزان رضایت از سیستم نماد

ردیف

رضایت از سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

24

مؤثربودن خدمات نگهداری

4/9

4/59

9/21

2/6

1/3

100

66/3

25

سهولت کار با نرم‌افزار نماد

5/12

2/56

8/18

1/3

4/9

100

59/3

26

کیفیت گزارش‌های خروجی سیستم

2/6

50

25

2/6

6/12

100

31/3

27

میزان اِعمال تغییرات در برنامه سیستم

1/3

4/34

8/43

2/6

5/12

100

09/3

28

داشتن راهنمای کار با سیستم

2/6

2/331

8/43

6/12

2/6

100

19/3

29

میزان رضایت از نرم‌افزار نماد

1/3

6/40

4/34

8/18

1/3

100

22/3

کلی

75/6

30/45

28/31

85/8

82/7

00/100

34/3

با توجه به جدول شماره 6، از شش شاخصی که رضایت از سیستم نماد را از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان می‌سنجد، در کل بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 30/45 و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 82/7 درصد پاسخ داده‌اند. همچنین پاسخ‌گویان رضایت از سیستم نماد را با میانگین 34/3 ارزیابی کرده‌اند. از میان پرسش‌ها، به‌ترتیب مؤثر‌بودن خدمات نگهداری و سهولت کار با نرم‌افزار نماد از میانگین کلی 34/3 بیشتر و میزان اعمال تغییرات در برنامه سیستم، داشتن راهنمای کار با سیستم میزان رضایت از نرم‌افزار نماد و کیفیت گزارش‌های خروجی سیستم از میانگین کلی کمتر بوده است. از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت «رضایت از سیستم نماد» با توجه به جدول نرم مقایسه میانگین که 34/3 است، در سطح مناسب قرار دارد.

جدول شماره 7. پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت سیستم نماد

ردیف

پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

30

میزان افزایش سرعت در انجام امور

8/18

2/56

9/21

1/3

 

100

91/3

31

میزان استفادۀ بهتر از زمان

8/18

6/65

5/12

1/3

 

100

4

32

میزان تأثیر خروجی‌های سیستم بر عملکرد مدیریت

5/12

2/53

25

2/6

1/3

100

66/3

33

میزان افزایش حجم و تعداد فعالیت‌های روزانه

8/18

3/59

9/21

   

100

97/3

34

بهبود کیفیت خدمات به دانشجویان

8/18

7/68

5/12

   

100

06/4

کلی

54/17

60/60

76/18

13/4

10/3

00/100

92/3

با توجه به جدول شماره 7، از پنج شاخصی که تغییر در شاخص‌ها پس از استفاده از سیستم نماد را از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان می‌سنجد، در کل بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 60/60 درصد و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 10/3 درصد بوده است. همچنین پاسخ‌گویان تغییر در شاخص‌ها پس از استفاده از سیستم نماد را با میانگین 92/3 ارزیابی کرده‌اند. از میان پرسش‌ها، به‌ترتیب بهبود کیفیت خدمات به دانشجویان، میزان استفادۀ بهتر از زمان و میزان افزایش حجم و تعداد فعالیت‌های روزانه از میانگین کلی 92/3 بیشتر و میزان افزایش سرعت در انجام امور و میزان تأثیر خروجی‌های سیستم بر عملکرد مدیریت از میانگین کلی کمتر بوده است.

از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه گرفت «تغییر در شاخص‌ها پس از استفاده از سیستم نماد» با توجه به جدول نرم مقایسه میانگین که 92/3 است، در سطح عالی قرار دارد.

جدول شماره 8. کارایی سیستم نماد

ردیف

کارایی سیستم نماد

خیلی‌زیاد

زیاد

متوسط

کم

خیلی‌کم

درصد کل

میانگین

1

کلی

44/14

74/52

29/24

97/7

34/5

00/100

71/3

جدول شماره 8، نتایج 34 شاخصی را نشان می‌دهد که کارایی سیستم نماد را از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان می‌سنجد. در کل بیشترین درصد پاسخ‌گویی با 74/52 و کمترین درصد پاسخ‌گویی با 34/5 درصد پاسخ داده‌اند. همچنین پاسخ‌گویان، کارایی سیستم نماد را با میانگین 71/3 ارزیابی کرده‌اند.

جدول شماره 9. خلاصه نتایج پرسش‌های پژوهش

ردیف

پرسش

میانگین نمرات پاسخ‌گویان

میانگین معیار

مقدار آمارۀ آزمون T

درجۀ آزادی

مقدار p-value

حد بالا

حد پایین

نتیجه آزمون

1

میزان اهمیت استفاده از سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

28/22

18

2867

31

001/0

47/5

08/3

رد فرض صفر

2

میزان انتخاب معیارهای کمّی و کیفی سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

09/37

30

83/6

31

001/0

21/6

97/4

رد فرض صفر

3

میزان پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

87/26

21

57/11

31

001/0

91/6

83/4

رد فرض صفر

4

میزان رضایت از سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

06/20

18

74/0

31

001/0

59/3

52/0

رد فرض صفر

5

میزان پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت سیستم نماد از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

59/15

15

46/9

31

001/0

58/5

60/3

رد فرض صفر

6

میزان کارایی سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان چقدر است؟

90/125

104

93/7

31

001/0

53/27

27/16

رد فرض صفر

در جدول شماره 9، عدد معناداری آزمون در همه پرسش‌ها از سطح معناداری در نظر گرفته‌شده 05/0 کمتر است و فرض صفر در همه پرسش‌ها تأیید نمی‌شود. برای تصمیم‌گیری دربارۀ بزرگ‌تر یا کوچک‌تر‌بودن از مقدار میانگین معیار باید به علامت حد بالا و پایین توجه کنیم. اگر هر دو حد دارای علامت منفی باشد، مقدار میانگین کوچک‌تر از معیار است و وضعیت متغیر نامناسب است. اگر هر دو حد دارای علامت مثبت باشد، مقدار میانگین بزرگ‌تر از معیاراست و وضعیت متغیر مناسب است.

با توجه به جدول شماره 9، نتایج آزمون T نشان می‌دهد همۀ ابعاد سیستم نماد در این پژوهش دارای وضعیت مناسبی است؛ ازاین‌رو از نظر کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان میزان اهمیت استفاده از سیستم، معیارهای مختلف انتخاب سیستم، پیش‌نیازهای استقرار سیستم، رضایت از سیستم، پیش‌بینی امکان تغییر در وضعیت سیستم و کارایی سیستم نماد برای کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای از وضعیت مناسبی برخوردار است.

جمع‌بندی نظرات مصاحبه مدیران و معاونان آموزشکده‌های فنی‌و‌حرفه‌ای شهر اصفهان به شرح زیر است:

پرسش شماره 1. چه اطلاعاتی از «سیستم نماد» دارید؟ لطفاً توضیح دهید.

«نماد» یک نرم‌افزار مدیریت آموزشی است که توسط شرکت ایمن‌افزار تهیه شد و تمامی فعالیت‌های آموزشی اعم از انتخاب واحد، ثبت‌نام، امور مالی و خدمات دانشجویی، شهریه و امور مالی را پوشش می‌دهد و سبب یکپارچه‌شدن عملیات آموزشی و استاندارد‌شدن فعالیت‌های آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شده است. همچنین مقدمه‌ای برای شکل‌گیری اتوماسیون در آموزشکده‌هاست و سبب دسترسی آسان به اطلاعات و استفادۀ بهتر از ظرفیت‌های آموزشکده‌ها شده است.

پرسش شماره 2. از سیستم نماد در پیشبرد اهداف کاری خود چه استفاده‌هایی می‌برید؟

این سیستم نقش اساسی در فرایند آموزش اعم از تعریف دروس، زمان‌بندی، انتخاب واحد، حضور‌وغیاب، برگزاری آزمون‌های آموزشکده‌ها در طول سال تحصیلی دارد. بدون استفاده از این سیستم تقریباً مدیریت و تصمیم‌گیری امکان‌پذیر نیست (مانندِ مقایسۀ کلاس‌های مختلف با یکدیگر، ارزشیابی عملکرد اساتید و مدرسان) و عملکرد هر کاربر از نظر مدیریت سیستم قابل مشاهده و کنترل است.

پرسش شماره 3. چه سیستم‌های دیگری را در آموزشکده مورد بهره‌برداری قرار می‌دهید؟

برای انجام امور اداری، نرم‌افزار اداری و سیستم چارگون (دیدگاه) را در ارتباط با تهران و کلیه آموزشکده‌های کشور (اتوماسیون کشوری) و اتوماسیون تغذیه (رستوران وغیره) سیستم پیامک، حقوق و دستمزد، حسابداری، سیستم اموال و انبار وغیره استفاده می‌کنیم.

پرسش شماره 4. سیستم نماد چه نقاط ضعف و قوتی دارد؟

الف) معایب: این سیستم رقیب سیستم گلستان است، ولی قدرت پوشش‌دهی سیستم گلستان و ظرفیت پشتیبانی فارغ‌التحصیلان را ندارد، یعنی با فارغ‌التحصیل‌شدن فرد پروندۀ وی بسته می‌شود و خدمات پس از تحصیل داده نمی‌شود. سیستم نماد در قالب دو سیستم محلی و تحت وب اجرا می‌شود، درصورتی‌که اگر کاملاً تحت وب باشد، مدیریت و کارایی آن افزایش می‌یابد. در این سیستم، امکان تهیۀ نمودارهای آماری و مقایسه‌ای وجود ندارد، یعنی آنلاین نیست و هر تغییری در سیستم نیازمند ارسال اطلاعات است. همچنین هم‌زمان با تغییرات، امکان مشاهدۀ آن در اینترنت وجود ندارد. گاهی در محاسبات و گزارش‌ها اختلافی در حد یک درصد مشاهده می‌شود که قابل صرف‌نظر‌کردن نیست.

ب) محاسن: کاربران می‌توانند برای یکدیگر نامه بدهند و پیام بگذارند. یکپارچه‌سازی اطلاعات و سامان‌دهی فعالیت‌ها در کلیه آموزشکده‌ها، پاسخ‌گویی بیشترِ نیازهای اتوماسیون در بخش آموزشی از دیگر محاسن این سیستم است، به‌طوری‌که آیین‌نامه‌های آموزشی در آن پیاده‌سازی شده و تغییرات جدید سازمانی به‌سرعت در آن اجرایی می‌شود.

پرسش شماره 5. در این مرکز چه افرادی از سیستم نماد استفاده می‌کنند؟

مدیریت، معاونان دانشجویی، آموزشی، پژوهشی، مالی، اداری و تمامی رده‌های سازمانی برحسب نیاز به این نرم‌افزار دسترسی دارند؛ از جمله نگهبانی، خوابگاه، نیروهای اداری، آموزشی و پشتیبانی.

پرسش شماره 6. در طول سال‌هایی که با این سیستم کار می‌کنید، چه نیازمندی‌هایی را در این سیستم می‌بینید؟

امور فارغ‌التحصیلان، تسهیل در گزارش‌سازی و گزارش‌گیری و اتوماسیون اداری ندارد. پشتیبانی در زمان انتخاب واحد دانشجویان که سیل عظیمی از مراجعان به سیستم وجود دارند، ضروری است. همچنین امور مالی و شهریه‌ای که دانشجو به حساب می‌ریزد، به‌روز نیست تا بتواند هم‌زمان انتخاب واحد کند و معمولاً ساعت 24 شب اطلاعات ارسال می‌شود. ارائه خدمات در چاپ دفاتر امتحان‌ها و روال‌های سنتی برجا‌مانده از قبل مانندِ بایگانی اطلاعات وغیره، و امکان گزارش‌گیری آماری و نمودارهای مقایسه‌ای برای برنامه بهتر ضروری است. همچنین آنلاین‌نبودن سیستم مشکل‌ساز است.

پرسش شماره 7. علل رضایت یا نارضایتی کاربران در کار با این سیستم را در چه می‌دانید؟

در همه زمینه‌ها از جمله امور دانشجویی رضایت کافی وجود دارد. معمولاً همه راضی‌اند چون مجبورند با این سیستم کار کنند. یک‌سری تغییرات دیر‌هنگام انجام می‌شود که موجب نارضایتی می‌شود، چون هر تغییری را طراح باید در تهران انجام دهد. به علت بی‌ثباتی در مدیریت عالی آموزشکده‌های فنی و تحولات مکرر، این سیستم جایگاه اصلی خود را در آموزشکده‌ها پیدا نکرده است و برای تهیه گزارش‌ها باید به مسئول IT مراجعه کرد که این مسئله سبب تراکم درخواست‌ها می‌شود.

پرسش شماره 8. آیا دسترسی و استفاده از این سیستم آسان است یا دشوار؟

معمولاً دسترسی به سیستم آسان است. اگرچه نسبت به سیستم‌های دیگر محدودیت‌هایی هم دارد ولی چون طراحان اولیه سیستم از درون آموزشکده‌ها بوده‌اند، با تمامی فرایند‌های مورد نیاز سازمان آشنا هستند و این کار را آسان کرده است.

پرسش شماره 9. سیستم نماد نسبت به سیستم‌های دیگر دارای چه جاذبه‌هایی است؟

به دلیل بومی‌بودن سیستم، معمولاً برای کاربران جذابیت خاصی دارد. از نظر رنگ، جلوه، حدیث، شعر وغیره جذابیت خاصی ندارد. نسبت به سیستم‌های قدیمی مانند دانا پیشرفته‌تر و کامل‌تر است ولی نسبت به سیستم گلستان امتیاز چندانی ندارد.

پرسش شماره 10. چه پیشنهادها یا انتقادهایی نسبت به کارکرد این سیستم دارید؟

پیشنهادها: آموزش مستمر کاربران به صورت حضوری و غیر‌حضوری ضروری است. بخش فارغ‌التحصیلان باید اصلاح شود. سهولت و ساده‌سازی گزارش‌گیری ضرورت دارد و موفقیت این سیستم در گرو پشتیبانی مدیریت عالی آموزشکده‌هاست تا از رشد جزیره‌ای سیستم جلوگیری کرده و جامعیت آن را ارتقا بخشد. همچنین بحث ایمن‌سازی سیستم باید لحاظ شود تا هک نشود.[12]

7. بحث و نتیجه‌گیری

این پژوهش به بررسی میزان کارایی سیستم نماد از دیدگاه کاربران آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای شهر اصفهان در پنج حیطه پرداخته است. موارد مورد تأکید پژوهش بدین شرح بوده است:

1. در ارتباط با میزان اهمیت استفاده از سیستم نماد، مؤلفه‌های مربوط به کاهش اتلاف منابع و هزینه‌ها، سرعت انجام فعالیت‌های روزانه و میزان کاهش و صرفه‌جویی نیروی انسانی؛

2. در ارتباط با میزان اهمیت معیارهای کمّی و کیفی برای انتخاب سیستم نماد، مؤلفه‌های تأثیر بر سرعت انجام خدمات، پوشش فعالیت‌های روزانه، قابلیت انعطاف و ارتقای سیستم، سهولت کاربری سیستم؛

3. در ارتباط با میزان اهمیت پیش‌نیازهای استقرار سیستم نماد، نیازهای سازمان به سیستم، و تمایل و ارادۀ استفاده از سیستم؛

4. در ارتباط با میزان رضایت از سیستم نماد، مؤثر‌بودن خدمات نگهداری و سهولت کار با نرم‌افزار؛

5. در ارتباط با میزان تغییر در شاخص‌ها پس از استفاده از سیستم نماد، مؤلفه‌های بهبود کیفیت خدمات به دانشجویان، استفادۀ بهتر از زمان و میزان افزایش حجم و تعداد فعالیت‌های روزانه.

موارد بررسی‌شده تا حدی ناشی از زمینه‌های شغلی جامعۀ مورد بررسی است و تمرکز اصلی آموزشکده‌های فنی‌وحرفه‌ای بر سیستم مدیریت اطلاعات است؛ درنتیجه مزیت اصلی سیستم نماد، مدیریت بهتر اطلاعات است. پژوهش مشابهی در بیمارستان اصفهان با معیارهای مورد استفاده در سیستم مدیریت اطلاعاتی بیمارستانی صورت گرفته است که نتایج به‌دست‌آمده در آن سازمان، مهم‌ترین مزیت استفاده از سیستم اطلاعاتی بیمارستان را افزایش قابلیت دسترسی و ارتباط اجزای مختلف داده‌ها با یکدیگر می‌داند. همچنین در پژوهش حیوی حقیقی و همکاران[17] از دیدگاه کارکنان، اهمیت سه حیطه معیارهای مختلف انتخاب، اهمیت استقرار و اهمیت استفاده از سیستم اطلاعات، در حد زیاد تا خیلی‌زیاد بوده است و با پژوهش حاضر همسو و هم‌جهت است. در پژوهش مرعشی و همکاران[18] نظر کاربران در مورد سیستم رایانه‌ای اطلاعات بیمارستانی با پنج حیطۀ معیارهای مختلف انتخاب، اهمیت استقرار و اهمیت استفاده از سیستم اطلاعات، رضایت از سیستم و تغییرات بعدِ سیستم در حد زیاد تا خیلی‌زیاد بوده است و با پژوهش حاضر همسو و هم‌جهت است.

منابع

1. ظاهری، م. (1375)، «راهی به سوی سیستم‌های اطلاعات مدیریت»، ماهنامه تدبیر، شماره 70.
2. عرفانی، م. (1376)، «کاربرد سیستم‌های اطلاعات مدیریت در سازمان»، مجموعه مقالاتششمین همایش تکنولوژی اطلاعات در صنعت برق ایران، تهران: تیرماه 76، وزارت نیرو.
3. Melone, N. P., (1990), “A theoretical assessment of the user satisfaction construct in information system research”, Management Science, 36, 1, pp. 76-91.
4. Goodhue, D. L. (1988), “Development and measurement validity of a task technology fit instrument for user evaluations of information systems”, Decision Sciences, 29 (1), pp. 105-138.
5. Doll, W., J., & Torkzadeh, G. (1988), “The measurement of End User computing satisfaction”, MIS Quarterly, 12 (2), pp. 259-276.
6. Goodhue, D. L. (1995), “Understanding user evaluations of information systems”, Management Science, 41 (12), pp. 187-218.
7. Goodhue, D. L., & Thompson, R. L. (1995), “Task technology fit and individual performance”, MIS Quarterly, 19 (2), 213-236.
8. Bailey, J. E. & S. W. Pearson (1983), “Development of a tool measuring and analysing computer user satisfaction”, Management Science, 29, 530-584.
9. Willcocks, L. (1991), Unpublished chairman’s introduction to a conference on managing it investment, London: Business Intelligence.
10. Delone, W. H. & E. R. Mclean, E. R. (1992), “Information systems success: The quest for the dependent variable”, Information Systems Research, 3, 1, 60-95.
11. Hamilton, S. and Chervany, N. L. (1981), “Evaluating information system effectiveness Part?; comparing evaluation approaches”, MIS Quarterly, 5 (3).
12. King, W. R., & B. J. Epstein (1983), “Assessing information system value”, Decision science, 14 (1), pp. 34-45.
13. Debrabander, B. & G. Thiers (1984), “Successful information systems development in relation to situational factors which affect effective communication between MIS user and EDP specialists, Management Science 30, (2), pp. 137-155.
14. مولایی، ح. (1393)، طراح سیستم نرم‌افزار مکانیزاسیون مراکز آموزش‌عالی و دانشگاه‌ها.
15. Kerjcie & Morgan (1970), “Determining Sample Size for research activities”, Educational and psychological Measurement, 30 (3), pp. 607-610.17.
16. سلیمی، محمدحسین (1393) طراح نرم مقایسه میانگین.
17. حیوی حقیقی، م.؛ دهقانی، م.؛ حسینی تشیزی، س.؛ عسگری، ب.؛ رئیسی، م. (1391)، «نگرش کارکنان بخش مدارک پزشکی بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان درباره اهمیت استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستان، پیش‌نیازهای به‌کارگیری و معیارهای انتخاب آن، مدیریت اطلاعات سلامت، 9، (4)، صص 478-471.
18. عبادی‌فرد آذر، ف.؛ انصاری، ح.؛ ظهور، ع.؛ مرعشی، س. (1391)، «نظرات کاربران در مورد سیستم رایانه‌ای اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان‌های تهران»، مجله پایش، 6 (1)، صص 17-11.
 
 
* نویسنده مسئول مکاتبات: odmhss@gmail.com
[1]. Simon
[2]. Bailay
[3]. Pearson
[4]. DeLone and McLean
[5]. Information Quality
[6]. System Quality
[7]. System Use
[8]. User Satisfaction
[9]. Individual Impact
[10]. Organizational Impact
[11]. One-sample t-test
[12]. مصاحبه‌کنندگان: محمد‌رضا عباسیان، محمدحسین سلیمی؛ مصاحبه‌شوندگان: جناب آقای دکتر مرادی معاونت آموزش دانشکده فنی شهید محسن مهاجر اصفهان؛ جناب آقای مهندس طهمورث مسئول IT دانشکده فنی شهید مهاجر اصفهان؛ جناب آقای تقدیسی معاونت آموزش آموزشکده فنی سروش اصفهان؛ جناب آقای مهندس جمدی مسئول IT آموزشکده فنی سروش اصفهان.